Ιστορία

Το Καρπενήσι, βρίσκεται χτισμένο στους νότιους πρόποδες του Βελουχιού (2.312 μέτρα). Στα "πόδια" του απλώνεται η εύφορη κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού, είναι η έδρα του Δήμου Καρπενησίου και η πρωτεύουσα του Νομού Ευρυτανίας. Πρόκειται για μικρογραφία ενός σύγχρονου αστικού κέντρου, περιτριγυρισμένου από ελατοσκέπαστα βουνά. Το κέντρο του, η πλατεία "Μάρκου Μπότσαρη", ή "Γαϊδουρολίβαδο" όπως συνήθιζαν παλιά να την αποκαλούν, βρίσκεται σε υψόμετρο 960 μέτρων. Στο Βελούχι και σε υψόμετρο 1.800 μέτρων λειτουργεί σύγχρονο χιονοδρομικό κέντρο με άριστες υποδομές και πίστες για αρχάριους και εξοικειωμένους. Απ' το Καρπενήσι απέχει μόλις 12 χιλιόμετρα, ενώ από την Αθήνα 368 χιλιόμετρα.

Ως οικισμός, εικάζεται, ότι δημιουργήθηκε από τους τσελιγκάδες του Βελουχιού, οι οποίοι, τον καιρό που άκμαζε η κτηνοτροφία, το είχαν αναδείξει ως σημαντικότατο εμπορικό κέντρο. Άλλωστε, το εμπόριο ήταν, και στις μέρες μας είναι, η βασική ασχολία των κατοίκων του Καρπενησίου. Αξίζει να αναφερθεί, ότι, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, οι πρώτοι οικιστές του Καρπενησίου, προκειμένου να επιλέξουν το ιδανικό σημείο κτίσης του οικισμού τους, έκοψαν τρία κομμάτια κρέατος και τα τοποθέτησαν σε τρία διαφορετικά σημεία. Ύστερα από μερικές μέρες επέστρεψαν και το έλεγξαν. Το ένα από τα τρία, αυτό που είχαν τοποθετήσει στην περιοχή που σήμερα είναι ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής, το βρήκαν σε προχωρημένη σήψη, ένδειξη, ότι ο τόπος είναι απάνεμος και ζεστός. Έτσι, κατά την παράδοση πάντα, αυτό το "απόγωνο σημείο" επέλεξαν να κτίσουν τα πρώτα σπίτια τους.

Εκτός του εμπορίου, η νομαδική και η οικόσιτη κτηνοτροφία, μαζί με την καλλιέργεια δημητριακών και κηπευτικών, ήταν οι άλλες δραστηριότητες των Καρπενησιωτών. Σήμερα, όμως, η "τουριστική επέλαση" έφερε τα πάνω κάτω. Οι ξενώνες, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, τα ξενοδοχεία, αλλά και οι συναφείς τουριστικές υποδομές και δραστηριότητες είναι τέτοιες που ικανοποιούν και τις πιο δύσκολες απαιτήσεις. Έτσι, μπορούν με άνεση να φιλοξενηθούν μεγάλες αθλητικές, συνεδριακές, περιηγητικές, φυσιολατρικές, θρησκευτικές και λοιπές δραστηριότητες.

Το Καρπενήσι, παρά τις καταστροφές που γνώρισε -με κύρια αυτή που υπέστη από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου -οι οποίες κυριολεκτικά το ισοπέδωσαν, μπόρεσε και στάθηκε πάλι στα πόδια του.
Αν και, μάλλον, άναρχα δομημένο, χαρακτηρίζεται από μια μοναδικότητα. Από το κέντρο του, για να βρεθεί κανείς στην αγκαλιά της παρθένας Ευρυτανικής φύσης οδικώς, δεν χρειάζονται παρά ελάχιστα λεπτά της ώρας.

Το 1968, μετά τους ισχυρούς σεισμούς που ταλαιπώρησαν την Ευρυτανία, το Καρπενήσι, επεκτάθηκε ανατολικά, διότι η "επαναστατική κυβέρνηση" της περιόδου εκείνης δημιούργησε έναν νέο οικισμό, τον "Ξηριά". Στον "Ξηριά" ή "Προφήτη Ηλία", συγκεντρώθηκαν πολλοί σεισμόπληκτοι, αλλά και "σεισμόπληκτοι" του Νομού και δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο πολεοδομικό συγκρότημα.

Το Καρπενήσι και περιέχει και περιβάλλεται από πολλά αξιοθέατα και ιστορικά μέρη. Ένα απ' αυτά είναι ο Καθεδρικός Ναός της Αγίας Τριάδας, κτίσμα του Οσίου Ευγενίου του Αιτωλού, ο οποίος βρίσκεται στο δυτικό άκρο της κεντρικής πλατείας και αποτελεί στολίδι της πόλης.

Στην ίδια πλατεία, στης Εθνικής Αντίστασης τα χρόνια, οι Καρπενησιώτες, ως ελεύθεροι πολίτες, έχοντας ως όραμά τους την ισότητα, την παγκόσμια δικαιοσύνη και τη διεθνή ειρήνη, εκφράζονταν με διάφορες εκδηλώσεις.
Το ιστορικό "Κεφαλόβρυσο", όπου ο λέων της επανάστασης Μάρκος Μπότσαρης πέρασε στην αθανασία, είναι μία ακόμη τοποθεσία που αξίζει να την επισκεφτεί κανείς.
Η θέση "Δεξαμενή", βόρεια του Καρπενησίου, που κατά τον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο είχε πρεμιέρα το θέατρο του παραλόγου, ασφαλώς και είναι ένας χώρος που πρέπει και να προβληματίζει και να παραδειγματίζει. Είναι μια τοποθεσία που στέλνει το μήνυμα της ομόνοιας και της ενότητας, διότι εκεί διεξήχθη μια φονικότατη αδελφοκτόνο μάχη, στη διάρκεια της οποίας έρεε ποτάμι το αδελφικό το αίμα, το οποίο, αντί να γαληνέψει τους Έλληνες, τους μεθούσε... τους αφιόνιζε και ρίχνονταν άσκεπτα στη δίνη ενός ανεπίτρεπτου πολέμου.

Τέλος, δίπλα στη "Δεξαμενή", για μια στάση παράκλησης, γαλήνης και ψυχικής ανάτασης, είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Νεκταρίου, μετόχι κι αυτός της Ιεράς Μονής της Τατάρνας.