Η αλγεβρική σκακιστική γραφή (ή αλγεβρική σημειογραφία) είναι το σύστημα που χρησιμοποιείται γενικά για την καταγραφή και περιγραφή των σκακιστικών παρτίδων.
Η αλγεβρική γραφή ταυτοποιεί τα τετράγωνα της σκακιέρας χρησιμοποιώντας ένα είδος συστήματος συντεταγμένων. Οι οριζόντιες γραμμές αριθμούνται με τους αραβικούς αριθμούς ξεκινώντας την αρίθμηση από την πρώτη γραμμή του λευκού, που είναι στο κάτω μέρος. Οι κάθετες στήλες αριθμούνται με μικρά γράμματα της αλφαβήτου πάντα ξεκινώντας από αριστερά προς τα δεξιά όπως κοιτά ο λευκός. Στο διάγραμμα δεξιά το Χ βρίσκεται στο τετράγωνο ζ2.
Τα κομμάτια στην αλγεβρική γραφή συμβολίζονται με κεφαλαία γράμματα της αλφαβήτου. Συγκεκριμένα χρησιμοποιούνται τα Ρ = βασιλιάς, Β = βασίλισσα, Π = πύργος, Α = αξιωματικός, Ι = ίππος. Το πιόνι στην ελληνική γραφή συμβολίζεται με "Σ" αλλά δεν χρειάζεται για τους σκοπούς της αλγεβρικής γραφής
Υπάρχουν δυο βασικές παραλλαγές της αλγεβρικής γραφής. Η πλήρης και η σύντομη.
Η πλήρης γραφή συνίσταται στο γράψιμο του συμβόλου του κομματιού που κινείται, της αρχικής θέσης του, παύλα της τελικής θέσης του. Αν πρόκειται για πιόνι το σύμβολο απλά παραλείπεται, έτσι η κίνηση του λευκού στο διάγραμμα αριστερά (από την αρχική θέση μιας παρτίδας) συμβολίζεται ε2-ε4 και του μαύρου Ιη8-ζ6. Αν συμβεί κατά την κίνησή του ένα κομμάτι να αιχμαλωτίσει κάποιο αντίπαλο κομμάτι αντί για παύλα χρησιμοποιείται το ":" ή το "×" ή το "χ".
Η γραφή μπορεί να γίνει συντομότερη, παραλείποντας το αρχικό τετράγωνο ενός κομματιού και την παύλα (αλλά σύμβολο για το κόψιμο κομματιών δεν παύει να χρησιμοποιείται). Τώρα τα προηγούμενα παραδείγματα γίνονται ε4 και Ιζ6. Αυτή η τελευταία είναι και η γραφή που χρησιμοποιείται συνήθως.
-
Το ροκέ συμβολίζεται με "Ο-Ο" το μικρό και "Ο-Ο-Ο" το μεγάλο.
-
Η προαγωγή συμβολίζεται με "=Β" (σε βασίλισσα, αλλιώς χρησιμοποιείται το αντίστοιχο γράμμα). π.χ. ε8=Β. Το "=" μερικές φορές παραλείπεται.
-
Το σαχ συμβολίζεται με το + (σπανίως παραλείπεται).
-
Το εν διελεύσει συμβολίζεται με ε.δ. (ή με e.p.) αν και συχνά παραλείπεται.
Όταν ένα πιόνι αιχμαλωτίζει αντίπαλο κομμάτι στην σύντομη γραφή πάλι δεν χρησιμοποιείται σύμβολο για το πιόνι. Αντί για αυτό χρησιμοποιείται το γράμμα της στήλης που αρχικά βρισκόταν π.χ. ε:δ5 (συχνά σε αυτήν την περίπτωση παραλείπεται το σύμβολο της αιχμαλωσίας πχ εδ5). Στην σύντομη γραφή συχνά προκύπτει το πρόβλημα ότι περισσότερα από ένα ίδια κομμάτια (γενικά δυο ίπποι ή δυο πύργοι) μπορεί να είναι σε θέση να κινηθούν στο ίδιο τελικό τετράγωνο. Θα πρέπει να φροντισθεί να ξεκαθαρίζεται αυτό σημειώνοντας την στήλη ή και την γραμμή από την οποία ξεκινά το κομμάτι (π.χ. Παδ7).
Η γραφή είναι περισσότερο ευανάγνωστη, αν γράφονται σε ξεχωριστές στήλες οι κινήσεις του λευκού και του μαύρου. Η πιο σύντομη παρτίδα σκακιού για παράδειγμα:
1.ζ3 ε5
2.η4 Βθ4
Συνήθως όμως γράφεται σαν κείμενο: 1.ζ3 ε5 2.η4 Βθ4
Η αλγεβρική γραφή χρησιμοιείται από την Portable Game Notation (.PGN) στους υπολογιστές. Πρόκειται για ένα πρότυπο σκακιστικής γραφής που όλα τα σύγχρονα προγράμματα σκακιού μπορούν να διαβάσουν. Βεβαίως χρησιμοποιείται αγγλική γραφή. Οι διαφορές είναι ότι οι στήλες δεν ονομάζονται με τα ελληνικά γράμματα αλλά με τα λατινικά {a, b, c, d, e, f, g, h}, τα σύμβολα των κομματιών είναι K = βασιλιάς, Q = βασίλισσα, R = πύργος, B = αξιωματικός, N = ίππος. (δείτε και τον πίνακα ονομάτων και συμβόλων σε μερικές γλώσσες) και στον συγκεκριμένο τύπο το κόψιμο συμβολίζεται με x.