Στρέφονται κατά του ελληνικού κράτους, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Στο Εφετείο Θράκης θα εκδικαστεί η αγωγή της λεγόμενης ΤΕΞ
Η λειτουργία του συγκεκριμένου συλλόγου είχε απαγορευθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη, αλλά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε τους προσφεύγοντες

 

Στο Εφετείο Θράκης θα εκδικαστεί την Παρασκευή η αγωγή της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την εφαρμογή της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που καταδίκασε την χώρα μας για παραβίαση της διάταξης του άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που αφορά στο δικαίωμα της οργάνωσης. Η καταδικαστική απόφαση για την Ελλάδα είχε δημοσιευτεί το Μάρτιο του 2008 και είχε δημοσιευτεί στο τουρκικό CNN Turk ανάφερε: «ότι καταδικάστηκε η Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μετά την προσφυγή δύο ξεχωριστών συνδέσμων στη Δυτική Θράκη, καθότι η Ελλάδα παραβίασε την διάταξη του άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που αφορά στο δικαίωμα της οργάνωσης. Η Ελλάδα καταδικάστηκε επίσης και για παραβίαση της δίκαιης εκδίκασης (διάταξη του άρθρου 6). Το 2005 προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η Χιουλιά Εμίν με τις έξι φίλες της, συνιδρυτές της «Πολιτιστικής Οργάνωσης Τουρκίδων» όταν η Ελλάδα έκλεισε τον εν λόγω σύνδεσμο. Ακολούθησε ο Γκαλίπ Γκαλίπ με τους επτά φίλους του, συνιδρυτές της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» και «Απόφοιτοι Πανεπιστημίων Τουρκικής Μειονότητας της Δυτικής Θράκης». Για την προσφυγή του Γκαλίπ Γκαλίπ η Ελλάδα καταδικάστηκε σε πρόστιμο που ανέρχεται σε 8.000 €. Η μειονότητα είναι ικανοποιημένη από την απόφαση, ενώ διαβλέπουν ότι άνοιξε ο δρόμος της ίδρυσης νέων μειονοτικών συνδέσμων με το όνομα «τουρκικό» και επαναλειτουργίας όσων έχουν ήδη κλείσει».
Να υπενθυμίσουμε ότι η λειτουργία του συγκεκριμένου συλλόγου είχε απαγορευθεί από την ελληνική Δικαιοσύνη, αλλά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε τους προσφεύγοντες. Έτσι την Παρασκευή θα πραγματοποιηθεί στο Εφετείο Θράκης η πρώτη συνεδρίαση, για την υπόθεση, για την εξέλιξη της οποίας μίλησε ο δικηγόρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών σωματείων Ελλάδας Ιωάννης Χατζηαντωνίου που ασχολήθηκε από την αρχή και θα παραστεί στο Εφετείο Θράκης.
Ποιες θα είναι οι εξελίξεις με την δίκη της λεγόμενης «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» μετά την καταδικαστική απόφαση που είχαμε από το δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του συμβουλίου της Ευρώπης. Πριν φτάσουμε στο διά ταύτα να φτάσουμε δηλαδή στις 3 Απριλίου και στη δίκη που θα γίνει στο εφετείο, να πάμε στο ιστορικό κομμάτι και να δούμε πώς κρίνετε την απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου; Ήταν στο χέρι μας να διορθώσουμε τα πράγματα και δεν κάναμε τίποτα; Πώς προέκυψε η καταδικαστική απόφαση;
-Βλέποντας την απόφαση αυτή ψυχρά νομικά, είναι πλημμελής. Δηλαδή έχει ένα σκεπτικό το οποίο είναι «τραβηγμένο», όπως λένε έγκριτοι νομικοί που έχουμε συζητήσει και διάφορων πλευρών και ενασχολήσεων με το δίκαιο. Αναφέρομαι βέβαια για δικαστικούς που είναι εκτός δικαστικού σώματος, που έχουν συνταξιοδοτηθεί, γιατί όπως είναι γνωστό οι εν ενεργεία δικαστές είναι δύσκολα να εκφραστούν για υπόθεση που ενδεχομένως θα χρειαστεί να κρίνουν. Πάντως σε νομικούς κύκλους που έχει γίνει γνωστό το περιεχόμενο της απόφασης υπάρχει μία θεμελιώδης απορία γιατί το ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων με το συγκεκριμένο σκεπτικό που έχει στην απόφαση αυτή μάλλον υπερέβη την δικαιοδοσία του.
Γιατί το λέτε αυτό;
-Να σας αναφέρω ένα παράδειγμα από το σκεπτικό της αποφάσεως. Διαλαμβάνεται μία σκέψη ότι τα σωματεία τα μειονοτικά δικαιούνται κατά μία σκέψη του δικαστηρίου, εφόσον απλώς ασχολούνται με προπαγάνδα αποσχιστική να την κάνουν αυτή. Λοιπόν αυτή η σκέψη πέραν του ότι η προπαγάνδα είναι προπαρασκευαστική πράξη ενεργειών και καθ’ αυτή είναι προβληματικό να θεωρείται απλή έκφραση γνώμης με τη νομική έννοια του όρου, εδώ υπάρχει και ένα θέμα ουσιώδες.
Πού φαίνεται αυτό το στοιχείο της προπαγάνδας που λέτε κ. Χατζηαντωνίου;
-Υπάρχει στο σκεπτικό ως σκέψη της απόφασης. Λέει ότι ακόμα και αν το σωματείο έκανε αποσχιστική προπαγάνδα, δικαιούται να το κάνει αυτό εφόσον περιοριζόταν στην προπαγάνδα. Εννοείται και δεν έβαζε βόμβες. Δεν είναι όμως έτσι γιατί είναι γνωστό ότι όλα τα ένοπλα αποσχιστικά κινήματα είχαν μία φάση προετοιμασίας η οποία συνίστατο στην αποσχιστική προπαγάνδα. Είναι λίγο τα όρια ασαφή. Ιστορικός είναι δεδομένο ότι η προπαγάνδα οδηγεί και σε ενέργειες, άλλωστε τι νόημα έχει; Πείθουμε κάποιον για να κάνει κάτι. Γι’ αυτό λέμε ότι υπερέβη την δικαιοδοσία του έτσι κι αλλιώς το δικαστήριο αυτό το οποίο δεν είναι ακριβώς δικαστήριο. Δηλαδή τα μέλη του δεν είναι όλα νομικοί της πράξης, υπάρχουν και πολιτικοί επιστήμονες και μη νομικοί οι οποίοι κρίνουν με ένα πνεύμα πολύ θολό να το πούμε έτσι, όχι ακριβοδίκαιο. Πρέπει επίσης να πούμε ότι το δικαστήριο αυτό θεώρησε ότι η μειονότητα αφ εαυτής έχει δικαίωμα συλλογικού αυτοπροσδιορισμού, κάτι το οποίο δεν προκύπτει από την έννομη τάξη, γιατί προβλέπεται μεν αυτό σε μια συνθήκη περί μειονοτήτων την οποία όμως η χώρα μας δεν έχει επικυρώσει και επομένως δεν την δεσμεύει.
Δηλαδή ασχέτως που υπάρχει στην Ε.Ε. μία συνθήκη η οποία προσδιορίζει το συλλογικό αυτό προσδιορισμό, η Ελλάδα δεν την αποδέχεται.
-Δεν την έχει επικυρώσει στο κοινοβούλιο. Σύμφωνα με το σύνταγμά μας οι διεθνείς συνθήκες δεσμεύουν την χώρα από και διά της επικυρώσεώς της από το κοινοβούλιο.
Άρα πρέπει να επικυρωθεί από το κοινοβούλιο της κάθε χώρας. Και η Ελλάδα αυτή την στιγμή το μόνο που έχει επικυρώσει είναι τον ατομικό αυτοπροσδιορισμό και όχι τον συλλογικό.
-Ακριβώς. Πέραν αυτού, ακόμα και αυτή η σύμβαση λέει ότι για να έχει η μειονότητα τον συλλογικό αυτό προσδιορισμό πρέπει να παραιτηθεί από την αποσχιστική προπαγάνδα και τις αποσχιστικές ενέργειες. Δηλαδή γι’ αυτό λέμε ότι το δικαστήριο έτσι κι αλλιώς υπερέβη τα όρια σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως αν ήταν καλή ή κακή σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως αν ήταν καλή ή κακή η υπεράσπιση από την ελληνική πλευρά.
Παρόλα αυτά καταδικάστηκε η Ελλάδα και αυτή η καταδίκη τι σημαίνει κατά την άποψή σας κ. Χατζηαντωνίου;
-Βεβαίως είναι ζημιά αυτό γιατί θα αξιοποιηθεί καταλλήλως από διάφορες πλευρές που θέλουν να πλήξουν την εικόνα της χώρας μας ως δημοκρατικής χώρας και ως χώρας που σέβεται τα δικαιώματα των μειονοτήτων και γενικώς και στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Δεν υπάρχει δηλαδή εκεί ευθύνη και στην αργοπορία της απόφασης; Γιατί μιλάμε για μια απόφαση που άργησε σχεδόν 20 χρόνια αν δεν κάνω λάθος.
-Εδώ αρχίζουν τα προβλήματα όσον αφορά την υπεράσπιση της υποθέσεως από την ελληνική πλευρά. Η απόφαση δέχεται ότι η αποκλειστική ευθύνη για την καθυστέρηση είναι του ελληνικού κράτους και καταδικάζει την Ελλάδα να πληρώσει και μία αποζημίωση 8.000 ευρώ. Δεν είναι το θέμα του ποσού, είναι το θέμα τι έκρινε και αν έκρινε σωστά. Ένας άνθρωπος όμως που έχει υπ’ όψη του το φάκελο της υποθέσεως και μιλώ τώρα μετά λόγου γνώσεως, επειδή χειρίζομαι την υπόθεση και έχω μπροστά μου τα έγγραφα, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει το εξής. Ο νομάρχης Ξάνθης προσφέρθηκε κατά του σωματείου το 1984. Η υπόθεση δικάζεται εντός του 1985, τον Ιανουάριο του 1986 εκδίδεται η απόφαση του πρωτοδικείου. Στη συνέχεια η ΤΕΞ καταθέτει έφεση. Η έφεση για πρώτη φορά προσδιορίζεται να δικαστεί το 1997, δηλαδή μετά από 11 χρόνια.
Σημειώστε δε ότι εδώ έχουμε αστική υπόθεση. Στις αστικές υποθέσεις με βάσει το ελληνικό δικαστικό σύστημα ισχύει το λεγόμενο συζητητικό σύστημα, ή το σύστημα της επιμελείας των διαδίκων. Δηλαδή ενώ στα ποινικά την διαδικασία την κινεί η εισαγγελία, στα διοικητικά δικαστήρια την διαδικασία την κινεί το διοικητικό δικαστήριο και καλεί τους διαδίκους να προσκομίσουν έγγραφα κλπ, στα πολιτικά δικαστήρια, στα αστικής φύσεως δικαστήρια όπως το συγκεκριμένο, η πρωτοβουλία του να κινηθεί ή να μην κινηθεί η υπόθεση είναι στους διαδίκους. Εν προκειμένω η έφεση κατατέθη από την ΤΕΞ. Η καθυστέρηση της εκδίκασης της εφέσεως οδηγούσε στο να μην υπάρχει πρόβλημα με την λειτουργία του σωματείου γιατί τα σωματεία διαλύονται με την τελεσίδικη απόφαση. Η καθυστέρηση αυτή ωφελούσε την ΤΕΞ.
Μπορούσε στο διάστημα αυτό να λειτουργεί χωρίς να υπάρχει κανένα πρόβλημα.
-Ακριβώς. Και η ίδια η ΤΕΞ καθυστέρησε 11 χρόνια να ορίσει δικάσιμο, όχι να δικαστεί η υπόθεση αλλά να ζητήσει να δικαστεί. Παρόλα αυτά το ελληνικό δημόσιο καταδικάστηκε ότι καθυστέρησε.
Θέλετε να πείτε δηλαδή ότι η καθυστέρηση αυτή των 11 χρόνων οφείλεται σε υπαιτιότητα της ΤΕΞ;
-Έγινε με υπαιτιότητα της ΤΕΞ και επ’ ωφελεία της ΤΕΞ.
Για ποιο λόγο να το κάνει αυτό κ. Χατζηαντωνίου;
-Τώρα εδώ φεύγουμε από το νομικό κομμάτι. Προφανώς η ΤΕΞ θεώρησε ότι το πολιτικό κλίμα και η κυβερνητική πολιτική του 1987 δεν ήταν ευνοϊκή, ενώ θεώρησε για λόγους που αυτή έκρινε, ότι το πολιτικό κλίμα του 1997 ήταν ευνοϊκό γι’ αυτήν και έτσι επέλεξε να δικάσει τότε την υπόθεσή της. Δεν ξέρω αν αυτό το έκανε η ΤΕΞ ή άλλοι που έχουν σχέση με την ΤΕΞ και μπορούν να την συμβουλεύουν πολιτικά, εν πάση περιπτώσει αυτό συνέβη.
Από το 1997 και μετά τι συνέβη;
-Από το 1997 και μετά η υπόθεση δικάζεται το 1998 στο εφετείο, απορρίπτεται η έφεση, προσφεύγουν στον Άρειο Πάγο, το 2000 εκδίδεται αναιρετική απόφαση υπέρ της ΤΕΞ, πάλι ο χρόνος αρχίζει να τρέχει υπέρ της ΤΕΞ, έχουμε νέα απόφαση του εφετείου απορριπτική για την ΤΕΞ το 2002, το 2003-2004 εκδίδονται οι αποφάσεις του Αρείου Πάγου του τμήματος και στην συνέχεια της ολομέλειας. Έτσι τελειώνει η υπόθεση. Αλλά από όλο αυτή την πραγματική πορεία της υπόθεσης προκύπτει ότι πρώτο, η καθυστέρηση έγινε με υπαιτιότητα της ΤΕΞ κατά το μεγαλύτερο μέρος και ήταν επ’ ωφελεία της ΤΕΞ πάλι κατά το μέγιστο μέρος. Επομένως δεν υπήρχε λόγος να καταδικαστεί η Ελλάδα. Εδώ υπάρχει ενδεχομένως ένα θέμα δεν ξέρω τι επικαλέστηκαν οι συνήγοροι του ελληνικού δημοσίου, αλλά έχω την εντύπωση ότι εάν τα πράγματα τα εξηγούσαν όπως τα συζητάμε τώρα εμείς εδώ, η χώρα δεν θα καταδικαζόταν. Ή θα είχαμε μια προφανώς όχι μεροληπτική, μια κραυγαλέα άδικη καταδίκη της χώρας. Θέλω να πιστεύω ότι δεν έφτασαν σε αυτό το σημείο στο ΕΔΑ.
Πάμε στο διά ταύτα, έγινε αυτό, καλώς ή κακώς έγινε. Φτάσαμε έχουμε μία καταδικαστική απόφαση και η υπόθεση αυτή πάει στο εφετείο στις 3 Απριλίου εδώ στην Κομοτηνή.
-Δεν πάει ακριβώς αυτή η υπόθεση. Με αφορμή την απόφαση του ΕΔΑ ορισμένοι συνάδελφοι νομικοί σύμβουλοι της ΤΕΞ θεωρούν ότι συντρέχει λόγος να ανακληθούν οι απορριπτικές αποφάσεις των εφέσεων. Εδώ οι συνάδελφοι που υπερασπίζονται την υπόθεση της ΤΕΞ κάνουν λάθος νομικά. Τώρα δεν ξέρω αν κάνουν λάθος ή αν απλώς πολιτικολογούν. Είναι και αυτό. Καμιά φορά οι νομικοί εν γνώσει ότι αυτό που λέμε δεν στέκει νομικά, για πολιτικούς λόγους το λέμε για να κάνουμε φασαρία κλπ. Δεν λέω ότι αυτό κάνουν οι συνάδελφοι, υποθέσεις κάνω. Πάντως νομικά δεν υποχρεώνει η απόφαση του ΕΔΑ το εφετείο της Θράκης να ανακαλέσει την απόφασή του. Δεν υπάρχει τέτοια νομική υποχρέωση. Υποχρέωση ανάκλησης αποφάσεων κατόπιν αποφάσεως του ΕΔΑ υπάρχει μόνο στις ποινικές υποθέσεις γιατί υπάρχει ειδικό άρθρο στον κώδικα ποινικής δικονομίας.
Στις υποθέσεις αστικού τύπου τι προβλέπεται;
-Στο αστικό δίκαιο δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση. Υπάρχουν συνέπειες που έχουν να κάνουν με βάσει τυχόν αποζημίωση από το ελληνικό δημόσιο κλπ.
Δηλαδή τι σημαίνει πρακτικά;
-Ότι η ΤΕΞ δεν θα ανοίξει, το σωματείο δεν θα επαναλειτουργήσει. Είναι άλλο ζήτημα αν φτιαχτούν άλλα σωματεία στο μέλλον κλπ. Αλλά αυτό το συγκεκριμένο σωματείο με βάσει τη σημερινή νομιμότητα της χώρας δεν μπορεί να ανοίξει.
Επειδή διάχυτα στην ατμόσφαιρα πλανάται το ερώτημα και σε πολλούς συμπολίτες μας, ότι η απόφαση αυτή εδώ του εφετείου Θράκης στις 3 του μηνός θα έχει να κάνει με την αποδοχή ή όχι της απόφασης του ευρωπαϊκού δικαστηρίου.
-Όχι δεν τίθεται έτσι το θέμα. Το εφετείο της Θράκης δεν θα αποφασίσει εάν η απόφαση του ΕΔΑ είναι σωστή ή λανθασμένη. Δεν ξέρω αν θα κάνει σκέψεις επ’ αυτού. Εγώ έχω να πω πολλά, ότι είναι και λανθασμένη. Αλλά δεν μιλάμε γι’ αυτό. Μιλάμε ότι αν αυτή η απόφαση έχει τη συνέπεια του να οδηγήσει νομικά στην επαναλειτουργία του σωματείου. Επ’ αυτού είμαι ξεκάθαρος. Δεν έχει αυτή την συνέπεια.
Δηλαδή το να ξαναλειτουργήσει ένα σωματείο πρέπει να ακολουθήσει την ίδια οδό την οποία ακολουθούν τα σωματεία…
-Όχι, το συγκεκριμένο σωματείο έχει διαλυθεί αμετακλήτως, έχει τελειώσει το θέμα. Άλλο σωματείο θα δούμε, το συγκεκριμένο έχει τελειώσει. Και ούτε μπορεί να ανακληθούν οι αποφάσεις τουλάχιστον νομικά και με βάσει το ισχύον σήμερα δίκαιο.
Αυτή η απόφαση θα είναι καθοριστική και τελεσίδικη ή θα πάνε και στον Άρειο Πάγο;
-Έχω την γνώμη ότι, τέτοιο θέμα δεν έχει βέβαια κριθεί αυτή την στιγμή από όσο ξέρω, αν και υπάρχει μία απόφαση Αρείου Πάγου αντίστοιχη που λέει αυτό που σας είπα. Ότι η υποχρέωση αλλαγής της δικαστικής κρίσεως από ελληνικά δικαστήρια κατόπιν αποφάσεως του ΕΔΑ ιδρύεται μόνο επί ποινικών υποθέσεων με βάσει διάταξη του ελληνικού νόμου.
Σας ευχαριστούμε κ. Χατζηαντωνίου.