Μην τραβάτε τη σκηνή στα άκρα!                          

Η ελεύθερη κατασκήνωση είναι  δικαίωμα!
 

Κι ενώ κάνεις φιλήσυχα τις διακοπές του, ξαφνικά εµφανίζονται ένοπλοι αστυνοµικοί και σου ανακοινώνουν ότι είσαι παράνοµος. Πώς κατάφερες να παρανοµήσεις ενώ δεν έχεις πειράξει κανέναν; Ο νόµος 392 του 1976 (αρ.10, παρ. 2, ΦΕΚ 89Α) προβλέπει ότι «απαγορεύεται η εγκατάσταση σκηνών ή η στάθµευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παρυφές δηµόσιων δασών, δάση και εν γένει κοινόχρηστους χώρους». Η νοµιµοποίηση του παραλόγου συνεχίζεται µε τον 2160/1993 που προσθέτει στους απαγορευµένους χώρους τις παραλίες και απαγορεύει στους ιδιώτες και τους καταστηµατάρχες να φιλοξενήσουν στον δικό τους χώρο πάνω από ένα τροχόσπιτο. Για τους παραβάτες-κατασκηνωτές προβλέπεται η διαδικασία του αυτόφωρου, φυλάκιση µέχρι τρεις µήνες και χρηµατική ποινή 150 ευρώ (N.2741/1999). Στο µεταξύ, οι διακοπές σου µαζί µε τη φιλόξενη φήµη του τόπου έχουν πάει περίπατο

Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρχει σκηνή δεν υπάρχει έγκλημα. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει πως αν κοιμάστε με ένα sleeping bag στην παραλία, κανείς δεν μπορεί να σας κατηγορήσει ότι παρανομείτε. Από την άλλη, βέβαια, η συγκεκριμένη πρακτική σας αφήνει εκτεθειμένους στους εκάστοτε κατοίκους της παραλίας –ερπετά, κουνουπάκια και άλλα συμπαθή– που ίσως θέλουν να μοιραστούν τη ζεστασιά του sleeping bag σας. Η απόφαση είναι δική σας. 

                        Υπερασπιστείτε τα δικαιώματά σας!

Θα βρείτε ποια είναι τα δικαιώµατά σου µε βάση την Οικουµενική ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου, το ∆ιεθνές Σύµφωνο για τα Ατοµικά και Πολιτικά ∆ικαιώµατα, το Σύνταγµα, αλλά και σύµφωνα µε δικαστικές αποφάσεις. Με βάση τα παραπάνω ο νόµος για την ελεύθερη κατασκήνωση είναι αντισυνταγµατικός και προσβάλει τα δικαιώµατά σου. Μελέτηστέ τις και αν τα πράγµατα φτάσουν ως εκεί δείξτε τις στο δικαστήριο. Πολλές φορές ο δικαστής µπορεί να έχει την πρόθεση να σε αθωώσει αρκεί να βρει ένα νοµικό πάτηµα.

Απέναντι στους νόµους που απαγορεύουν το ελεύθερο κάµπινγκ µπορούµε να απαντήσουµε τα εξής: 

1.Έχουµε δικαίωµα να χρησιµοποιούµε τους κοινόχρηστους χώρους

Ο Νόµος 392/76 (Αρ.10/2) και αργότερα ο Ν. 2160/1993 (Αρ.4/12) απαγορεύουν την εγκατάσταση σκηνών σε παραλίες, αιγιαλούς και γενικά κοινόχρηστους χώρους. Βάσει νοµολογίας, ΜΠρΑθ. 10691/1997 και των άρθρων 966-968 ΑΚ ως κοινόχρηστα ορίζονται εκείνα τα πράγµατα που δεν µπορούν να είναι αντικείµενο συναλλαγής ή να ανήκουν σε κάποιον. Μπορεί όµως ο καθένας να τα χρησιµοποιήσει. Το δικαίωµα αυτό χρήσης έχει ιδιόρρυθµο χαρακτήρα και απορρέει από την προσωπικότητα του κάθε ατόµου.

2.Πώς παρανοµούµε όταν δεν βλάπτουµε κανέναν;

Σύµφωνα µε την Οικουµενική ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου (Άρ. 13) καθένας έχει το δικαίωµα να κυκλοφορεί ελεύθερα και να επιλέγει τον τόπο διαµονής του στο εσωτερικό ενός κράτους.

Προς την ίδια κατεύθυνση, το∆ιεθνές Σύµφωνο για τα Ατοµικά και Πολιτικά ∆ικαιώµατα (Ν. 2462/1997, Άρ. 12/1) ορίζει ότι οποιοσδήποτε βρίσκεται νόµιµα στο έδαφος ενός Κράτους έχει δικαίωµα ελεύθερης µετακίνησης και ελεύθερης επιλογής κατοικίας στο έδαφος αυτού του Κράτους και ότι αυτά τα δικαιώµατα δεν υπόκεινται σε περιορισµούς, µε την εξαίρεση όσων περιορισµών προβλέπει ο νόµος και οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την προστασία της εθνικής ασφάλειας, της δηµόσιας τάξης, της δηµόσιας υγείας, των χρηστών ηθών ή των δικαιωµάτων και των ελευθεριών των άλλων (Αρ.12/3).

Η µη ύπαρξη κάποιου από τους αναφερόµενους αυτούς λόγους καθιστά παράνοµη την απαγόρευση χρήσης των κοινόχρηστων πραγµάτων, η οποία απαγόρευση συνιστά προσβολή της προσωπικότητας.

Η προσωπικότητα ορίζεται σαν το σύνολο αξιών του κάθε προσώπου που έχει σωµατική, ψυχική, πνευµατική και κοινωνική ατοµικότητα. (Αρ.5Σ, 57 ΑΚ). Στα απόλυτα προστατευόµενα αγαθά που απαρτίζουν την προσωπικότητα είναι η σωµατική και πνευµατική υγεία όπως και η ελευθερία. Το ελεύθερο camping συνδέεται άµεσα µε τα αυτά τα δικαιώµατα, αφού οι κάθε είδους διακοπές αποτελούν τρόπο εξασφάλισης σωµατικής και ψυχικής ελευθερίας. Συνεπώς η ελεύθερη επιλογή της τοποθεσίας αποτελεί ελεύθερη έκφραση των εκάστοτε ατοµικών αναγκών και φυσικά αναφαίρετο δικαίωµα ως συνδεόµενο µε την προσωπικότητα. 

3.Έχουµε δικαίωµα να απολαµβάνουµε και να προστατεύουµε τη φύση.

Το δικαίωµα χρήσης των κοινόχρηστων πραγµάτων αποτελεί επίσης έκφανση του συνταγµατικού δικαιώµατος στο περιβάλλον. Το άρθρο 24 του Συντάγµατος ορίζει ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του κράτους και δικαίωµα του καθενός. Η µε αριθ.106921/1997 απόφαση του Μον. Πρωτοδικείου Αθηνών, συνεχίζοντας την παράδοση της νοµολογίας, δέχεται ότι η προστασία της χρήσης των περιβαλλοντικών αγαθών που στηρίζεται στον ΑΚ 57, περιλαµβάνει όχι µόνο το δικαίωµα χρήσεως στην στενή του έννοια αλλά και το δικαίωµα διάσωσης και απόλαυσης των περιβαλλοντικών αγαθών. Προς την ίδια κατεύθυνση για την προστασία του δικαιώµατος χρήσης κοινών σε όλους ή κοινόχρηστων πραγµάτων ως περιβαλλοντικών αγαθών κινείται ένα σύνολο δικαστικών αποφάσεων. Ενδεικτικά: ΜΠρΝαξ 58/1989, ΜΠρΒολ. 1097/1989 , ΜΠρΝαυπλ. 163/1991, ΜΠρΘεσ. 117/1993, ΜπρΑθ. 14316/1995, ΜΠρΙωαννίνων 471/1996. Η κοινή ωφέλεια των περιβαλλοντικών αγαθών έχει κοινωνικό χαρακτήρα σύµφωνα και µε τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης (κυρίως µέσω του ΑΚ 281). 

4.Ελεύθερη κατασκήνωση δεν σηµαίνει ρύπανση.

Σύµφωνα µε το άρθρο 25 του Συντάγµατος, οι κάθε είδους περιορισµοί που µπορούν να επιβληθούν στα δικαιώµατα πρέπει να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας, να είναι δηλαδή κατάλληλοι, αναγκαίοι και αναλογικοί. Έτσι και η απαγόρευση της ελεύθερης κατασκήνωσης είναι παράλογη και µη νόµιµη αφού αποτελεί υπέρµετρο περιορισµό του δικαιώµατος της προσωπικότητας στο όνοµα µιας µόνο πιθανότητας, πρόκλησης αρνητικών επιπτώσεων στις κοινωνικές σχέσεις ή στις περιβαλλοντικές συνθήκες.

Απαράδεκτος είναι ο απόλυτος αποκλεισµός των συνταγµατικών αυτών δικαιωµάτων, όπως γίνεται στην περίπτωση της πλήρους απαγόρευσης της ελεύθερης κατασκήνωσης. 

5.Το δικαίωµα για διακοπές είναι ανεξάρτητο από την τσέπη µας.

Η ελεύθερη κατασκήνωση, πέρα από το ότι αποτελεί τρόπο διακοπών µε όποιες ευεργετικές συνέπειες οι διακοπές επιφέρουν στην σωµατική και ψυχική ισορροπία, αποτελεί και οικονοµική επιλογή. Οι οικονοµικές δυνατότητες και ο τρόπος διαχείρισης των οικονοµικών µέσων που διαθέτει ο καθένας αποτελούν έκφανση του δικαιώµατος της προσωπικότητάς του. Ο αποκλεισµός της δυνατότητας της ελεύθερης κατασκήνωσης συνιστά αποκλεισµό για τους µη διαθέτοντες τα οικονοµικά µέσα που απαιτούνται για άλλου είδους διακοπές ή ακόµα και οργανωµένες κατασκηνώσεις, αν και υπάρχει εναλλακτική λύση.

Έτσι στην ουσία παραβιάζεται η αρχή της ισότητας του Συντάγµατος που προβλέπει ισότητα δικαιωµάτων και υποχρεώσεων(Αρ.4/2).

Ισότητα σε αυτήν την περίπτωση σηµαίνει να έχουν όλοι δυνατότητα αναψυχής και ανάπαυσης αναλογικά πάντα µε τις δυνατότητές τους. Η αναγόρευση της οικονοµικής άνεσης σε κριτήριο απόλαυσης ή όχι ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων αποτελεί διάκριση. Άλλωστε οι οικονοµικές δυνατότητες συνδέονται άµεσα µε την προσωπικότητα κι έτσι οποιαδήποτε άνιση µεταχείριση της τελευταίας βάσει των εκάστοτε οικονοµικών µέσων αποτελεί σηµαντική προσβολή.

Η παράνοµη προσβολή του δικαιώµατος της προσωπικότητας γεννά αξίωση για άρση της προσβολής και παράλειψης αυτής στο µέλλον, η οποία µπορεί να είναι και αντικείµενο προσωρινής δικαστικής προστασίας, όταν συντρέχουν οι προβλεπόµενες για τη λήψη ασφαλιστικών µέτρων προϋποθέσεις.