Η Σπάρτη είναι πόλη της Πελοποννήσου και πρωτεύουσα του νομού
Λακωνίας. Έχει περίπου 15000 κατοίκους. Είναι κτισμένη στην ίδια
σχεδόν θέση με αυτή της αρχαίας πόλης. Το κέντρο της βρίσκεται σε
μικρή απόσταση από την αρχαία ακρόπολη και το ρωμαϊκό θέατρο και
συγκεκριμένα νότια των παραπάνω μνημείων τα οποία εντάσσονται στον
αρχαιολογικό της χώρο που είναι γνωστός ως αρχαία Σπάρτη και
βρίσκεται εκτός της σύγχρονης πόλης. Η πληθώρα πάντως θεμελίων
οικοδομημάτων που αποκαλύπτονται σε εκσκαφές για ανέγερση κτηρίων
δείχνει ότι η σύγχρονη πόλη κτίστηκε πάνω στα θεμέλια της αρχαίας
πόλης. Το ίδιο συμπεραίνουμε και από περιγραφές αρχαίων συγγραφέων
που αναφέρονται σε τοπογραφικά στοιχεία της Σπάρτης.
Η πόλη βρίσκεται δυτικά του ποταμού Ευρώτα.
Κατέχει κεντρική θέση στην ομώνυμή του κοιλάδα που απλώνεται ανάμεσα
στον Ταΰγετο (δυτικά) και τον Πάρνωνα (ανατολικά), τα δύο κύρια όρη
της Λακωνίας. Ανατολικά της και σε μικρή απ' αυτή απόσταση ρέει ο
ποταμός Ευρώτας συνδεδεμένος άρρηκτα με τη στρατιωτική ζωή των
αρχαίων Σπαρτιατών. Νότιο και δυτικό όριο της κυρίως πόλης αποτελεί
ο χείμαρρος Μαγουλίτσα ενώ βόρειο όριό της είναι η λοφώδης περιοχή
του αρχαιολογικού χώρου. Η Σπάρτη βρίσκεται σε μέσο υψόμετρο
διακοσίων περίπου μέτρων και το έδαφός της δεν είναι εντελώς
επίπεδο, αφού εκτός από τη βασική επίπεδη περιοχή του κέντρου της, η
πόλη καλύπτει το λόφο της Μητρόπολης δυτικά του κέντρου και μια
ακόμη λοφώδη περιοχή ανατολικά του κέντρου.
Αξιοσημείωτη και
εντυπωσιακή είναι η ρυμοτομία της πόλης. Το σχέδιό της είναι απλό με
δρόμους που μπορούμε να τους κατατάξουμε σε δύο ομάδες που κάθε μία
από αυτές περιλαμβάνει είκοσι περίπου ευθείς δρόμους παράλληλους
μεταξύ τους.
Έχουμε
έτσι την ομάδα των δρόμων με διεύθυνση βορρά-νότου και την ομάδα των
δρόμων με διεύθυνση ανατολής-δύσης. Οι δρόμοι ορίζουν μεγάλα
οικοδομικά τετράγωνα ανάμεσα στα κτήρια των οποίων υπάρχουν μεγάλοι
καταπράσινοι χώροι που καλύπτονται κυρίως από πορτοκαλιές. Οι δρόμοι
είναι γενικά άνετοι ενώ υπάρχουν σε κάθε ομάδα τέσσερις πολύ πλατείς δρόμοι. Ο πιο πλατύς είναι ο
κεντρικός δρόμος (Κωνσταντίνου Παλαιολόγου) με διεύθυνση βορρά-νότου
που συνεχίζεται νότια με τον εθνικό δρόμο Σπάρτης-Γυθείου. Ο δρόμος
εντυπωσιάζει με το πλάτος του, τα νεοκλασικά του κτήρια (που δε
λείπουν βέβαια και από τους υπόλοιπους δρόμους) και κυρίως με τους
φοίνικες των κεντρικών του νησίδων. Εντυπωσιακή είναι και η κεντρική
πλατεία της Σπάρτης με το νεοκλασικό κτήριο του Δημαρχείου στο
δυτικό της μέρος, τις στοές με τις καμάρες των κτηρίων που την
περιβάλλουν, το μέγεθός της και την υπέροχη θέα του Ταϋγέτου.