Τι είναι ο ρατσισμός;

Ο ρατσισμός είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μια ομάδα (κοινωνική, φυλετική, θρησκευτική, με συγκεκριμένες πεποιθήσεις) τυγχάνει αρνητικής αντιμετώπισης από μια άλλη ομοειδή ομάδα και μπορεί να διακριθεί σε πολλά είδη.

Το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού, και αυτό που έχει δώσει την αρχική ονομασία στην λέξη (από το αγγλικό race = φυλή), είναι ο φυλετικός ρατσισμός.

Οι ρατσιστές πιστεύουν ότι η φυλή με συγκεκριμένα εξωτερικά ή ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά, έχει το δικαίωμα να θεωρεί εαυτόν ανώτερη από τις άλλες.

Γενικά η λέξη ρατσισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πράξεις μιας ομάδας ανθρώπων εναντίον μίας άλλης ομάδας.

Έτσι οι ρατσιστές απορρίπτουν την διαφορετικότητα.

Επίσης, οι φυλετικοί ρατσιστές θεωρούν μία συγκεκριμένη ομοιογενή ομάδα ανθρώπων ως ανώτερη, π.χ. θεωρούν τους "λευκούς" ανθρώπους ανώτερους από τους "μαύρους".

Ο ρατσισμός θεωρείται παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα στους τομείς της εργασίας, της πολιτικής, της οικονομίας και άλλων παραγόντων της καθημερινότητας.

Ποιες μορφές ρατσισμού υπάρχουν;

-Φυλετικός ρατσισμός

-Θρησκευτικός ρατσισμός

-Κοινωνικός ρατσισμός

-Ρατσισμός ανάμεσα στα είδη : σπησισμός

-Φυλετικός : Έλληνες - Βάρβαροι, Ευρωπαίοι άποικοι - Έγχρωμοι, Εβραίοι -Χριστιανοί, Αρμένιοι - Τούρκοι, Απαρτχάιντ, Αντισημιτισμός( Γ 'Ράιχ- Εβραίοι).

-Κοινωνικός : σε άτομα ή ομάδες( πολιτική ιδεολογία, πνευματικό επίπεδο, οικονομική κατάσταση) , επίσης απέναντι στις γυναίκες, στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στις μειονότητες κτλ..

-Θρησκευτικός :( δόγματα: χριστιανισμός, μουσουλμανισμός, εβραϊκός, βουδισμός κτλ..)

Η αιτία του ρατσισμού διέρχεται από δύο όψεις. Από τη μία πλευρά βλέπουμε τη δική μας φυλή ότι είναι ανώτερη - πιο καλλιεργημένη, πιο έξυπνη, πιο πολιτιστική κτλ.- ενώ από την δεύτερη όψη, η άλλη φυλή με κάποιο τρόπο μας απειλεί (αίσθημα του φόβου) : είτε στρατιωτικά, είτε πολιτιστικά, είτε ακόμη και στο επίπεδο εξεύρεσης εργασίας.

-Οικονομικοί λόγοι ( π.χ Εκμετάλλευση μαύρων, που αποτελούν φθηνά εργατικά χέρια)

-Έλλειψη παιδείας (οι απαίδευτοι γίνονται εύκολα θύματα προπαγάνδας. Δεν μπορούν να κρίνουν. Οι επιτήδειοι μπορούν να καλλιεργήσουν στους ανθρώπους αισθήματα κατωτερότητας ή να τους φανατίσουν εναντίον άλλων ομάδων.

-Οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας. (Η βία, η εγκληματικότητα, η ανεργία δημιουργούν ένταση η οποία εκτονώνεται πάνω στους ξένους που γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα).

-Επιθυμία ατόμων και λαών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας. Συμφέροντα οικονομικά, εδαφικά, κοινωνικά, πολιτικά

-Βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών.

-Ηθική εξαχρείωση. Οι άνθρωποι υιοθετούν ρατσιστικές αντιλήψεις προκειμένου να εκμεταλλευτούν τον συνάνθρωπο τους.

-Κοινωνική διαστρωμάτωση. Ανισότητα στην παροχή ευκαιριών. Η κοινωνική ισότητα είναι περισσότερο θεωρία παρά πρακτική.

-Προκαταλήψεις που δημιουργούνται από την οικογένεια, την παράδοση, από το περιεχόμενο των σπουδών του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

-Εθνικιστικά αίτια. (Οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωση τους από τους μεγάλους και ισχυρούς και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητας τους).

Ο ρατσισμός σήμερα εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και προσβάλει ανεπανόρθωτα σχεδόν σχέσεις ατόμων, ομάδων, λαών.

Προκαλούνται φαινόμενα περιθωριοποίησης, άγονες αντιπαραθέσεις, και καταργούνται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ευδοκιμούν ο πόλεμος αντί της ειρηνικής συνύπαρξης, η βία αντί της γαλήνης, η ξενοφοβία αντί της γόνιμης αλληλεπίδρασης των λαών.

Ο ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους κινδύνους για μια κοινωνία, για ένα έθνος, επειδή οι έντονες διακρίσεις μπορεί να οδηγήσουν σε εκμετάλλευση κοινωνικών ομάδων, σε διχασμό και αναταραχές.

Κατ' αυτόν τον τρόπο ο ρατσισμός μεταθέτει τις ευθύνες για την εκμετάλλευση και τις γνωστές συνέπειές της, τη φτώχεια, την ανεργία, το βιολογικό αφανισμό, τις ανταγωνιστικές ανθρώπινες σχέσεις, την ανισότητα, τη καταπάτηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, από τους κύριους υπεύθυνους δηλαδή τις λίγες ισχυρές χώρες ή τις ολιγάριθμες ισχυρές κοινωνικές ομάδες, στα πιο ανίσχυρα θύματά τους, τις χώρες του τρίτου κόσμου, τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες, τις οικονομικά και κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες.

Δεν είναι, μάλιστα σπάνιο το φαινόμενο άνθρωποι που υφίστανται το ρατσισμό να γίνονται εξιλαστήρια θύματα, όταν «προκύπτει η ανάγκη» να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να εκτονωθεί η δυσαρέσκεια της για άλλα ουσιώδη, υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα. Χειρότερη βέβαια απ’ όλα αυτά είναι η προοπτική να ζήσουν οι άνθρωποι σε έναν κόσμο όπου κάποιοι από αυτούς θα νιώσουν το κοινωνικό ρατσισμό να στρέφεται εναντίον τους.

Το πρόβλημα, συνεπώς, τους αφορά όλους άμεσα και πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητά του και να εναντιωθούν σθεναρά.

Ο ρατσισμός είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει και εντείνεται στις μέρες μας, ακόμα και στις πιο σύγχρονες κοινωνίες.

Παρόλο που υπάρχουν άνθρωποι που εκδηλώνουν έντονες τάσεις ρατσισμού, υπάρχουν και κάποιες χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του παρελθόντος που αγωνίστηκαν για την εξάλειψή του και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους ανθρώπους. Δύο από αυτές τις φυσιογνωμίες είναι ο Νέλσον Μαντέλα και ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ που αξίζει να τους αναφέρουμε για το σημαντικό αγώνα τους στη καταπολέμηση του ρατσισμού.

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι ο κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από την παιδεία που έλαβε και από τον πολιτισμό στον οποίο ανατράφηκε, έχει μέσα του την ίδια φλόγα της ανθρώπινης φύσης που έχουμε κι εμείς:
έχει δηλαδή την ικανότητα να αγαπά, να δημιουργεί, να ζει σε κοινωνία, να σκέπτεται, να χαίρεται, να θαυμάζει.

Ίσως σε κάποια εξωτερικά ιδιώματα ή σε κάποιες συνήθειες να διαφέρει από εμάς, αλλά αυτό θα έπρεπε να ξυπνούσε το ενδιαφέρον μας μάλλον - πώς να γνωριστούμε καλύτερα - παρά το φόβο, την κατάκριση, την περιφρόνηση.

Ο Πολιτισμός είναι ίσως το πιο ισχυρό αντίδοτο στο ρατσισμό κι ότι η εκπαίδευση θα δώσει τη σωστή και οριστική λύση σ' ένα πρόβλημα που για αιώνες απασχολεί τον πλανήτη μας και που υπήρξε μια μόνιμη πηγή συγκρούσεων ανάμεσα στους λαούς.

Συγκεκριμένα πρέπει :

1. Η Παιδεία του λαού να κρίνει, να μην πέφτει θύμα προπαγάνδας. Η παιδεία πρέπει να είναι ανθρωπιστική.

2. Η Πολιτική ηγεσία να μην ενθαρρύνει ρατσιστικές εκδηλώσεις. Παράλληλα πρέπει να ασκεί υπεύθυνη πολιτική για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τις μειονότητες.

3. Η διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης πρέπει να γίνεται στη σωστή της διάσταση. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι πολιτισμοί αλληλοσυμπληρώνονται και δεν υπάρχουν χάσματα ανάμεσα τους.

4. Τα Μ. Μ. Ε. πρέπει να μην καλλιεργούν ρατσιστικές αντιλήψεις. Να προβάλλουν τα μηνύματα και των πνευματικών ανθρώπων.

5. Οι πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των λαών κα η επαφή με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους είναι ένα μέσον καταπολέμησης του ρατσισμού.

6. Ο κάθε πολίτης πρέπει να διαθέτει κοινωνική συνείδηση.

7. Η οικογένεια πρέπει να μην περνάει προκαταλήψεις στα νεαρά μέλη της.

8. Οι Διεθνείς Οργανισμοί από τη μεριά τους μπορούν να επιβάλλουν κυρώσεις , οικονομικές ή διπλωματικές, σε όλους όσους καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν σέβονται την ανθρώπινη υπόσταση του κάθε ατόμου.