Οι Ωκεανοί της Γης

   

ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ

 
Οι παλίρροιες στον Ατλαντικό Ωκεανό ξεπερνούν τα 19 μέτρα  
Αρχική
Ειρηνικός Ωκεανός
Ινδικός Ωκεανός
Αρκτικός Ωκεανός
Ανταρκτικός Ωκεανός
Εικόνες
 

Γενικά

 

Προέλευση

 

Φυσικά Χαρακτηριστικά

 

Οικονομική Σημασία

 

 
   

Γενικά

 

Ο Ατλαντικός ωκεανός αποτελεί μια θαλάσσια έκταση (106.100.000 τ. χλμ.) ανάμεσα στην Ευρώπη, την Αφρική και τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Ανάμεσα στις ηπειρωτικές μάζες της Ευρώπης και της Αφρικής στα ανατολικά και στα δυτικά της Αμερικής απλώνεται η απέραντη θαλάσσια έκταση του Ατλαντικού ωκεανού. Τα όριά του δεν έχουν προσδιοριστεί με ακρίβεια, γιατί μερικοί γεωγράφοι τον επεκτείνουν στα βόρεια και τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό και άλλοι τον σταματούν στο σημείο που αντιστοιχεί στην υφαλορράχη που συνδέει τα βρετανικά νησιά με την Ισλανδία και τη Γροιλανδία. Στα νοτιοανατολικά ο Ατλαντικός ωκεανός επικοινωνεί σε μεγάλη έκταση με τον Ινδικό ωκεανό, ενώ στα νοτιοδυτικά με τον Ειρηνικό διαμέσου του πορθμού Ντρέικ. Με τον Ατλαντικό ωκεανό ενώνονται, εκτός από τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό, η Βόρεια Θάλασσα, η Βαλτική, η Μεσόγειος, ο Κόλπος του Μεξικού και η Θάλασσα των Αντιλλών (οι δύο τελευταίες αποτελούν τη λεγόμενη Αμερικανική Μεσόγειο). Ο Ατλαντικός ωκεανός έχει το σχήμα ενός μεγάλου S και το μήκος του είναι περίπου 15.000 χλμ. (από την Ισλανδία έως την Ανταρκτική), ενώ το πλάτος του ποικίλλει από ζώνη σε ζώνη: είναι σχεδόν 7.000 χλμ. στη γραμμή η οποία αντιστοιχεί στο δρομολόγιο που ακολούθησε ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492 και παρουσιάζει ελάχιστο μήκος 2.840 χλμ. ανάμεσα στο ακρωτήριο Πάλμας της βορειοδυτικής Αφρικής (Λιβερία) και στο ακρωτήριο Σαν Ρόκουε της Νότιας Αμερικής (Βραζιλία).

 

 

Προέλευση

 

Όπως για τις ηπείρους, έτσι και για τις θάλασσες και τους ωκεανούς υπάρχουν γεωλογικές θεωρίες σχετικά με την προέλευσή τους. Στην περίπτωση του Ατλαντικού ωκεανού διατυπώθηκαν πολλές υποθέσεις, μεταξύ των οποίων η γοητευτική θεωρία που υποστήριζε την ύπαρξη μιας ηπείρου, της Ατλαντίδας, βυθισμένης τώρα, αλλά η οποία κάποτε αποτελούσε τη γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής. Πιο πειστική όμως φαίνεται να είναι η θεωρία για την προέλευση των ηπείρων την οποία διατύπωσε για πρώτη φορά ο Βέγκενερ. Ο γεωλόγος αυτός διατύπωσε την υπόθεση ότι κάποτε όλες οι ήπειροι ήταν ενωμένες και σχημάτιζαν την Παγγαία και ότι γύρω σε αυτή απλωνόταν μια απέραντη θάλασσα, η Πανθάλασσα. Σύνθετα φαινόμενα γήινης δυναμικής πρέπει να οδήγησαν στον διαμελισμό της Παγγαίας στις διάφορες ηπείρους, οι οποίες απομακρύνθηκαν η μία από την άλλη. Ο Ατλαντικός ωκεανός καταλαμβάνει ακριβώς, κατά τη θεωρία αυτή, μια τάφρο που έμεινε ελεύθερη ανάμεσα στις ηπειρωτικές μάζες και πήρε τη σημερινή του μορφή στο τέλος της τριτογενούς περιόδου.

 

 

Φυσικά Χαρακτηριστικά

 

Το μέσο βάθος του Ατλαντικού ωκεανού είναι γύρω στα 4.000 μ., εμφανίζει όμως ανισομέρειες εξαιτίας της παρουσίας τάφρων και εκτεταμένων υφαλορράχεων, που αποτελούν πραγματικές υποβρύχιες οροσειρές. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό είναι ακριβώς η τεράστια υφαλορράχη που ξεκινά από την Ισλανδία και διασχίζει τον Ατλαντικό σε όλο του το μήκος, φτάνοντας σχεδόν έως την Ανταρκτική, με μία διακοπή μόνο στο ύψος του Ισημερινού από την τάφρο Ρομάνς (-7.700 μ.). Η μεγάλη αυτή υφαλορράχη παραμένει σε βάθος περίπου 3.000 μ. κάτω από την επιφάνεια του νερού, αναδύεται όμως σε πολλά σημεία, σχηματίζοντας διάφορα νησιά, τα μεγαλύτερα από τα οποία είναι οι Αζόρες απέναντι στην Ιβηρική χερσόνησο, η Σαν Πάουλο και η Σαν Πέδρο βορειοανατολικά του ακρωτηρίου Σαν Ρόκουε (Βραζιλία), τα νησιά Ασενσιόν (Αναλήψεως) και Τριστάν ντα Κούνια μεταξύ Αφρικής και Νότιας Αμερικής. Τα άλλα νησιά του Ατλαντικού ωκεανού στηρίζονται αντίθετα πάνω στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Απέναντι στην Αμερική βρίσκονται, με κατεύθυνση από τα βόρεια προς τα νότια, τα νησιά του Καναδικού Αρκτικού αρχιπελάγους, η Γροιλανδία, η Νέα Γη, οι Μεγάλες και οι Μικρές Αντίλλες, τα Φόκλαντ, η Νότια Γεωργία και οι Νότιες Σάντουιτς  απέναντι στην Ευρώπη βρίσκονται η Ισλανδία, οι Φερόες, οι Βρετανικές νήσοι  απέναντι στην Αφρική οι Κανάριοι νήσοι, τα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου και τα νησιά του κόλπου της Γουινέας.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Ατλαντικού ωκεανού είναι το εύρος των παλιρροιακών φαινομένων: στον κόλπο Φάντι, μεταξύ Καναδά και Ηνωμένων Πολιτειών, οι παλίρροιες ξεπερνούν τα 19 μέτρα, που είναι το μεγαλύτερο γνωστό εύρος.

 

 

Οικονομική Σημασία

 

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας, ο Ατλαντικός ωκεανός έχει λάβει από παλιά και διατηρεί μια θέση τεράστιας σημασίας.

Τα νερά του –πλούσια σε αλιεύματα, όπως μουρούνες, ρέγκες, σαρδέλες, σκουμπριά κλπ.– προσελκύουν τα αλιευτικά, τροφοδοτώντας σημαντικές βιομηχανίες κονσερβοποίησης  ιδιαίτερα η ζώνη που εκτείνεται μεταξύ Νορβηγίας και Νέας Γης αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ιχθυοφόρες περιοχές του κόσμου. Κυρίως όμως ο Ατλαντικός ωκεανός είναι ο σημαντικότερος από τους ωκεανούς σε ότι αφορά τις συγκοινωνιακές αρτηρίες, θαλάσσιες ή αεροπορικές.

Έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ισχυρών εμπορικών κρατών, όπως η Αγγλία, και στις ακτές του, όπως και στις ακτές των θαλασσών που αποτελούν την προέκτασή του, εμφανίστηκαν τα πιο επιβλητικά λιμενικά συγκροτήματα και αερολιμένες του κόσμου (Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Ρότερνταμ κλπ.). Εξάλλου, διαμέσου αυτού του ωκεανού έγιναν οι μεγαλύτερες μεταναστεύσεις Ευρωπαίων, στις οποίες οφείλεται ο γρήγορος εποικισμός της αμερικανικής ηπείρου. Ο Ατλαντικός ωκεανός κατέχει τα πρωτεία και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, έχει εγκατασταθεί σε αυτόν ένα δίκτυο υποβρύχιων καλωδίων, που αποτελούν το μισό ολόκληρου του παγκόσμιου δικτύου.

 

 

Αρχή σελίδας

 
 
 
 
   
   

Αρχική Σελίδα