Οι Οικίες

Οικία Τρικούπη

Σε αυτό γεννήθηκε, μεγάλωσε και έζησε ο ιστορικός Σπυρίδων Τρικούπης. Στο ίδιο σπίτι έζησε και ο υιός του Χαρίλαος, πολιτικός και πολλές φορές πρωθυπουργός της χώρας μας. Το αρχοντικό, ίσως και το παλαιότερο κτίριο της πόλης, είναι χτισμένο κοντά στη λιμνοθάλασσα. Χτίστηκε το 1840 από τους Αποστόλη και Θεμιστοκλή Τρικούπη, θείους του Χαρίλαου. Αυτό το αρχοντικό διατηρεί ακόμα και σήμερα την πρώτη του αρχιτεκτονική λιτότητα. Διώροφο με τρία μπαλκόνια, πρόκειται για ένα συνηθισμένο σπίτι, χωρίς καμία αρχιτεκτονική πολυτέλεια, αντίθετα μ' ό,τι συνέβαινε με άλλα αρχοντικά του Μεσολογγίου. Το σπίτι δωρίθηκε στον Δήμο από τον απόγονο των Τρικούπηδων, πρώην βουλευτή Κ. Τρικούπη και λειτουργεί σαν Μουσείο Τρικούπη. Ωραία περιγραφή του Μουσείου υπάρχει στο βιβλίο του Αρ. Καβάγια "Το Μουσείο της οικογένειας Τρικούπη".

Οικία Παλαμά

Σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε το 1722 ο γενάρχης των Παλαμάδων και δάσκαλος του γένους μας Παναγιώτης Παλαμάς. Στο ίδιο σπίτι έμεινε και ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Τα σπίτι, βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την οικία Τρικούπη. Την πρόσοψή του κοσμούν θόλοι και μια τζαμένια βεράντα, που του δίνει ένα ιδιαίτερο τόνο και το κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα αρχοντικά. Στις αίθουσες του υπάρχουν εκθέματα (έντυπο και φωτογραφικό υλικό, προσωπικά αντικείμενα, σκεύη κ.λ.π.) από τη ζωή και το έργο του Μεσολογγίτη ποιητή.

Οικία Βάλβη

Αυτό το σπίτι στέγασε τον πολιτικό Ζαφείριο-Ζηνόβιο Βάλβη. Χτίστηκε με την ίδια αρχιτεκτονική λιτότητα που κατασκευάστηκε και το σπίτι του Χαρίλαου Τρικούπη. Το κτίριο αυτό μαζί με την αξιόλογη βιβλιοθήκη του πρωθυπουργού δωρίθηκε από τους κληρονόμους του στο Δήμο Μεσολογγίου (το 1962) και σήμερα χρησιμοποιείται σαν δημοτική βιβλιοθήκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βάλβειος Δημοτική Βιβλιοθήκη συστάθηκε στις 11/12/1963, σαν ίδιο νομικό πρόσωπο του Δήμου Μεσολογγίου. Τον Δεκέμβρη του 1965 με Β. Δ. (105) ονομάστηκε "Βάλβειος" προς τιμή του Ζαφειρίου Βάλβη. Τον Οκτώβριο του 1983 "άνοιξε" για το κοινό. Οι 20.000 περίπου τόμοι είναι ταξινομημένοι σύμφωνα με το διεθνές δεκαδικό ταξινομικό σύστημα (Dewey Decimal Classification). Ανάμεσα σ' αυτούς συγκαταλέγονται παλιές εκδόσεις της Βενετίας, Λειψίας και Σμύρνης ενώ ένα μέρος της αποτελεί την προσωπική βιβλιοθήκη του αείμνηστου Παναγιώτη Κανελλόπουλου, που επίσης δωρίθηκε στο Δήμο. Στο ίδιο κτίριο στεγάζεται προσωρινά και το Ιστορικό Αρχείο του Κράτους (του Νομού Αιτωλοακαρνανίας).

Οικία Βύρωνα

Στη θέση αυτή, στο βάθος που φαίνεται η μαρμάρινη στήλη με ανάγλυφη την προτομή του Βύρωνα, ήταν ένα από τα Καψαλέϊκα σπίτια στο οποίο έμεινε και πέθανε ο Λ. Βύρων. Η στήλη είναι έργο του καθηγητή του Πολυτεχνείου Αντ. Σώχου και την αφιέρωσαν οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1924. Προ του μνημείου αυτού το έτος 1973 ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Μεσολογγίου κατασκεύασε μικρή πλατεία με την επωνυμία "Πλατεία Λ. Βύρωνα". Το σπίτι του Βύρωνα βρισκόταν στο Γυμνάσιο Αρρένων, ακριβώς πίσω από το σπίτι του δικηγόρου Ξ. Νίδερ και καταστράφηκε με την ανατίναξη του Καψάλη. Κοντά σ' αυτό, κατασκευάστηκε νέο κτίσμα (1996-97) για να στεγάσει όλα τα ευρισκόμενα στην Ελλάδα ενθυμήματα του ποιητή και ευεργέτη του Μεσολογγίου. Το κτίριο αυτό δεν χρησιμοποιείται και δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη ο περιβάλλων χώρος του.